Πλασματοκυτταρικές Δυσκρασίες

Η μελέτη του Πολλαπλού Μυελώματος με κυτταρομετρία ροής στο εργαστήριό μας βασίζεται στις οδηγίες του European Myeloma Network, της Ευρωπαϊκής και Αμερικάνικης Εταιρείας Κυτταρομετρίας και της ομάδας μελέτης του Euroflow, αλλά και στις τελευταίες δημοσιεύσεις των επιστημονικών ομάδων που ασχολούνται με τη συμβολή της κυτταρομετρίας ροής στην ανίχνευση ελάχιστης υπολειπόμενης νόσου (MRD) και της σημασίας αυτής στο Πολλαπλό Μυέλωμα.

Σύμφωνα με αυτές οι δείκτες που μελετώνται συνηθέστερα για την ανίχνευση MRD στο Πολλαπλό Μυέλωμα στα διεθνή κέντρα αναφοράς είναι οι CD45, CD38, CD138, CyIgκ, CyIgλ, CD19, CD56, CD20, CD117, CD27, CD28, CD81, εξασφαλίζοντας ευαισθησία της τάξης των 10-5.

Παρόλα αυτά σε πρόσφατα δημοσιευμένες μελέτες των επιστημονικών κέντρων που ασχολούνται με αυτό το θέμα, όπως οι ομάδες με επικεφαλής τον Rawstron και τον Orfao, κρίνεται απαραίτητη η μελέτη και άλλων δεικτών. Ειδικότερα, οι δείκτες CD200 και CD54 (Flores-Montero et al, Cytometry Part B, 2015) εμφανίζουν συχνά (≥60% των περιπτώσεων) χαρακτηριστική έκφραση στα κλωνικά πλασματοκύτταρα και η χρήση τους αυξάνει τόσο την ευαισθησία όσο και την ειδικότητα της κυτταρομετρίας στην ανίχνευση MRD στο Πολλαπλό Μυέλωμα.

Παράλληλα, η θεραπευτική στρατηγική περιλαμβάνει πλέον μονοκλωνικά αντισώματα (anti-CD38, anti-CD138, anti-CD319), γεγονός που δυσχεραίνει την ανίχνευση πλασματοκυττάρων που είναι ανθεκτικά σε αυτές τις θεραπείες. Για τον λόγο αυτό οι Pojero et al (Cytometry Part B, 2015) προτείνουν τη χρήση επιπρόσθετα των δεικτών CD229,CD54 και CD319.

Σημειώνεται επίσης ότι η β2-microglobulin, που αποτελεί πρόταση του Euroflow, έχει αντικατασταθεί από πολλές ομάδες μελέτης με τον δείκτη CD20, αφού ο τελευταίος παραμένει πιο σταθερός μετά την χημειοθεραπεία, αποτελεί ένδειξη της αντιμετάθεσης t(11;14) και βοηθάει στην ανάλυση και άλλων λεμφοϋπερπλαστικών νοσημάτων (π.χ. μακροσφαιριναιμία Waldenstrom).

Η Αμερικάνικη και Ευρωπαϊκή Εταιρεία Κυτταρομετρίας (ICCS και το ESCCA αντίστοιχα) προτείνουν η απάντηση να περιλαμβάνει τα εξής:

• Πληροφορίες για την καταλληλότητα του δείγματος (εμφανής θρόμβοι, πρόσμιξη περιφερικού αίματος<20%, ερυθροβλάστες<10-15%, αιματογόνια>1-2%, ανιχνεύσιμα φυσιολογικά πλασματοκύτταρα)
• Το σύνολο των κυττάρων που αναλύθηκαν καθώς και τους δείκτες LoD (Limit of Detection) και LoQ (Limit of Quantification), που αποτελούν το κατώτερο όριο ανίχνευσης και κλινικής σημαντικότητας αντίστοιχα (Wood B. et al, Cytometry part B 2013). Βάσει των οδηγιών για την MRD στο Πολλαπλούν Μυέλωμα και για ευαισθησία 10-5 απαιτούνται 3*106 κύτταρα και η LoD είναι 30 κύτταρα ενώ η LoQ είναι 50. Σε περίπτωση που ανιχνευθούν από 30 έως 50 κύτταρα το αποτέλεσμα τίθεται εν αμφιβόλω.

Λαμβάνοντας υπ’όψιν τα τελευταία δεδομένα το panel μονοκλωνικών αντισωμάτων που προτείνουμε για τη μελέτη των Πλασματοκυτταρικών δυσκρασιών και ιδιαίτερα για την ανίχνευση της MRD στο Πολλαπλό Μυέλωμα διαμορφώνεται ως εξής:

CD45, CD38, CD138, CyIgκ, CyIgλ, CD19, CD56, CD20, CD117, CD27, CD28, CD81, CD200, CD54, CD229 και CD319.

Οι παραπάνω δείκτες επιτρέπουν τον χαρακτηρισμό των πλασματοκυττάρων (CD45, CD38, CD138), τον καθορισμό της κλωνικότητας (CyIgκ, CyIgλ), αποτελούν δείκτες κακοήθειας (CD19, CD56) ή έκτοπους δείκτες (CD117, CD27, CD28, CD81) η έκφραση των οποίων χαρακτηρίζει τα κακοήθη πλασματοκύτταρα, αλλά και προγνωστικούς δείκτες (CD117 vs CD28, ποσοστό φυσιολογικών προς κακοήθη πλασματοκύτταρα).